Aandoening

Leeftijdsgebonden Maculadegeneratie is een ingrijpende oogziekte waarbij het gezichtsvermogen steeds verder achteruit gaat. Dit komt doordat de kwaliteit van de macula, ook wel gele vlek genoemd, afneemt.

LMD is de meest voorkomende oorzaak van verlies van het gezichtsvermogen bij 60-plussers in geïndustrialiseerde landen.

Bent u 60 of ouder , dan is het raadzaam informatie over deze ziekte in te winnen.

De macula is een gebiedje van een paar millimeter doorsnede in het midden van het netvlies. In het netvlies liggen lichtgevoelige cellen (staafjes en kegeltjes) die een belangrijke rol spelen bij het omzetten van licht in beelden. In de macula liggen heel veel kegeltjes bij elkaar. Kegeltjes nemen kleuren en contrast waar en zijn nodig om details goed te kunnen zien. Omdat er in de macula zo veel kegeltjes bij elkaar liggen, zien we met dit deel van het netvlies het scherpst.

De macula zorgt ervoor dat het mogelijk is dat we kunnen lezen, autorijden of een gezicht kunnen herkennen. Bij de oogziekte maculadegeneratie sterven de kegeltjes in de macula af. De macula werkt daardoor minder goed en het scherp zien wordt steeds lastiger.

De achteruitgang van het gezichtsvermogen bij maculadegeneratie is groot, maar het proces gaat meestal langzaam. Mensen met maculadegeneratie worden doorgaans niet blind. Het centrale zien (het zicht in het midden van het blikveld) wordt wazig, maar het beeld daaromheen blijft in de meeste gevallen goed.

Maculadegeneratie kent 2 vormen: de droge en de natte vorm .

Bij de droge vorm wordt een deel van de macula dunner en raakt deze beschadigd. Daardoor gaat het gezichtsvermogen langzaam maar geleidelijk achteruit. 

Bij de natte groeien er nieuwe, wakke bloedvaatjes achter het netvlies. Deze veroorzaken bloedingen en soms littekens. Natte LMD komt minder vaak voor, maar leidt vaker tot ernstig verlies van het centrale zicht in een gevorderd stadium. Natte LMD kan zich snel ontwikkelen maar gelukkig kan het gezichtsvermogen, indien de aandoening tijdig wordt gediagnosticeerd en behandeld, meestal behouden worden en bij sommigen zelfs verbeteren. 

Meer informatie vindt u o.a op de site van de Brailleliga

https://www.braille.be/nl/documentatie/oogaandoeningen/leeftijdsgebonden-maculadegeneratie-lmd

Opsporing

Om erachter te komen of iemand maculadegeneratie heeft, doen de verpleegkundige en de oogarts een aantal onderzoeken: 

Indien Dr De Brauwer een vermoeden heeft van LMD zullen uw pupillen worden gedilateerd. Hierdoor zal u wazig zien en is rijden met de wagen niet veilig.

Anamnese : link

Refractie: link

Tonometrie: link

Een OCT van het netvlies : link

Fluoangiografie: link

De gezichtsscherpte wordt onderzocht (visusonderzoek). Dit gebeurt meestal met een zogenaamde letterkaart. De letters op de kaart worden steeds kleiner. Hoe kleiner de letters die iemand nog kan zien, hoe beter de gezichtsscherpte.

Een belangrijke test is de Amslertest. Er moet dan naar een punt gekeken worden in een ruitjespatroon. Als de lijntjes van het ruitjespatroon vertekenen, is er sprake van maculadegeneratie.

https://www.braille.be/nl/documentatie/oogaandoeningen/leeftijdsgebonden-maculadegeneratie-lmd

Verder doet de oogarts een oogonderzoek met een oogspiegel. Met de oogspiegel kunnen ophopingen van afvalstoffen (drusen) en vocht of bloed in het netvlies gezien worden. Drusen komen bij droge maculadegeneratie voor, lekkende bloedvaatjes bij natte maculadegeneratie.

Dit is een uitgebreid onderzoek. Plan minstens 60 à 120 min in.

Behandeling

Droge maculadegeneratie, de vorm die het meest voorkomt, is helaas niet te behandelen. Wel zijn er studies die het innemen van voedingsupplementen aanbeveelt. Gezonde voeding en voedingssupplementen zouden de evolutie van LMD vertragen.

Voor natte maculadegeneratie zijn er wel behandelingen mogelijk. Met deze behandelingen kan de achteruitgang van het gezichtsvermogen in veel gevallen tot stilstand worden gebracht. Het zicht dat door de maculadegeneratie al is verdwenen, kan niet meer helemaal terugkomen. Als de aandoening in een vroeg stadium is ontdekt, kan de behandeling van natte maculadegeneratie in sommige gevallen wel een verbetering van het zicht geven. Vroege opsporing van de aandoening is dus erg belangrijk. Er zijn meerdere soorten behandeling van natte maculadegeneratie mogelijk.

 Hieronder de belangrijkste:

Injecties met medicijnen in het oog is de meest gebruikte maculadegeneratiebehandeling. Natte maculadegeneratie wordt veroorzaakt door de groei van nieuwe, abnormale bloedvaatjes in de macula. Deze bloedvaatjes zijn van slechte kwaliteit en lekken makkelijk bloed en vocht. Dit beschadigt de cellen in de macula en zorgt voor een achteruitgang van het gezichtsvermogen.

De medicijnen die worden geïnjecteerd remmen de groei van nieuwe bloedvaatjes. Deze behandeling is bewezen effectief op de korte termijn. Bij ongeveer 60% van de mensen gaat het gezichtsvermogen de eerste paar jaar niet verder achteruit en bij 20-30% treedt zelfs een verbetering op. Na een aantal jaren lijkt het effect van de behandeling echter verdwenen te zijn. Het gezichtsvermogen is dan weer hetzelfde als vlak voor het geven van de injecties. Dit neemt niet weg dat het niet behandelen van maculadegeneratie met injecties sowieso een snelle achteruitgang van het gezichtsveld betekent.